• 03/06/2022

Delia Prvački – Galacka

U Galeriji Terra 3. juna u otvorena je izložba “Galacka” umetnice Delije Prvački.

Delia Prvački (1950. Baja Mare, Rumunija) svoju stvaralačku avanturu započinje tokom sedamdesetih godina prošlog stoleća, neposredno po okončanju studija keramike na Univerzitetu umetnosti u Bukureštu (1970-75). Tada nastaju njeni rani radovi diskretno oslonjeni na tradiciju rumunske primenjene keramike. Od 1978. do 1989. godine Delia je živela u Pančevu sa suprugom slikarom Milenkom Prvačkim a tu je rođena njihova ćerka Ana koja je danas internacionalno priznata umetnica. Tokom 1989. godine porodica Prvački se presljava u Singapur.
U jugoslovenskom razdoblju svoje umetnosti Delia minimizira ordinarnu utilitarnost svojih keramičkih ostvarenja i insistira na intelektualnoj primenjljivosti formalnih plastičkih, estetskih i etičkih principa. Tokom osamdesetih godina prošlog veka ona je među onim jugoslovenskim umetnicima koji su inaugurisali keramoplastički koncept kojim su usaglašene izvedbene metode primenjene keramike sa konstitucijom i autonomnim dejstvom skulptorskog oblika. Delia je već ranih 80-tih, baš kao i tokom celokupnog opusa, inspirisana prirodom i njenim konkretnim izgledom (plodovi, seme, trava) ali i njenim fluidnim manifestacijama (vreme, protok, voda, dijalektički proces). Za realizaciju svojih umetničkih sadržaja umetnica je iznašla adekvatan plastički odgovor. U jednom intervjuu Delia objašnjava: “Prve lance uvećanih ogrlica postavljala sam na pod galerije. Formirajući masovnu neprekidnu liniju opisivala sam utisak lakog toka, bez obzira na to što je upotrebljeni material sazdan od konkretnih, tvrdih i čvrstih komponenti.” Za izradu tih ostvarenja Delia je koristila sirovu glinu oplemenjenu grogom (fini šljunak od samlevene i pečene gline). Vešto je i diskretno glazirala ili patinirala (oksid) pojedine oblike ali je večito insistirala na isticanju prirodnosti materijala.
Postavkom ove kikindske izložbe dominira in-situ instalacija sa izgledom i naglašenim principom rečnog toka; konglomeracija u kojoj su sabrana brojna pojedinačna konačna i redizajnirana ostvarenja, organski oblici, stubovi i ini arhitektonski kompozicioni fragmenti, apstraktni oblici, lomljeni materijal, čak i otpad iz njenog, pre tri i po decenije zatvorenog pančevačkog ateljea. U toj umetničkoj instalaciji su, osim materijalnih fragmenata, zapreteni su i Deliini personalni doživljaji, opčinjenosti životom i svetom, njena emocionalnost, autobiografski utisci i otisci te ukupna životna i umetnička filozofija. Istovremeno, tim značenjski kompleksnim konglomeratom umetnica omogućava svom spektatoru preispitivanje vlastitog usuda u svetu koji se tokom protekle četiri i po decenije konstantno, ubrzano i drastično menjao. U takvim okolnostima ona, i u ovoj izložbenoj strukturi, insistira na logici razvoja, na kontinuitetu i sveobuhvatnom dijalektičkom procesu – a horizontale nanizanih oblika nam upravo o tome svedoče. Ponovnim prikazivanjem, obnavljanjem i preispitivanjem dejstvenosti radova sačuvanih u starom ateljeu, Delia Prvački svojevrsnom arheologijom vizuelne memorije gradi sublimni prikaz vlastitog umetničkog angažmana. Njena sadašnja umetnička struktura nataložena brojnim znacima i metaforičkim značenjima nastalim u višedecenijskoj prošlosti – pokazuje da je suštinski delotvorna i danas. U sadašnjem vremenu besnog kapitalizma, novih tehnologija i globalne medijalizacije; u ambijentu konstantne krize sveta čovek je sve ugroženiji nesigurniji, nezadovoljniji i nesretniji. Delia Prvački iz pozicije definitivno zrelog i realizovanog umetnika svojom umetnošću i dalje brine o sudbinskoj konzistentnosti i integritetu sveta u kome živi/mo.
Simbol protoka kroz prostor i vreme su reke a u umetnosti Delie Prvački je to svakako Dunav – velika evropska reka koja je delila (i spajala) njenu Rumuniju sa Jugoslavijom; Dunav i podunavski region koji Konrad naziva prelepom i raznolikom baštom a Magris određuje kao životno poprište vrhunskih intelektualaca koji daju smisao svom i našem postojanju. Zbog toga je imenom Dunava, prvobitno, trebalo da bude naslovljena i umetnička instalacija u Galeriji Terra. Ipak, poštujući genius loci Kikinde, umetnica se opredelila za naslov Galacka, za ime reke koja više ne postoji jer je vremenom meliorisana i pretvorena u odvodni kanal. Galacka izvire u Rumuniji a njeno ime se na rumunskom i srpskom jednako izgovara. U suštini naslovom svoje instalacije Delia Prvački je, ovde u Kikindi, načinila svojevrsni omaž Galacki, reci koja čpredstavlja svojevrsnu vezu njene domovine sa zemljom u kojoj je nekada živela i u kojoj se umetnički formirala. – Sava Stepanov

Video: RTV

Izložba je otvorena do 3. jula.